Kaliskie brzmienia bębnów i basów
Na południu Wielkopolski, w niewielkiej gminie Sośnie, leży sielankowa miejscowość – Kocina. Czas płynie tu jakby nieco wolniej, a zalesioną przestrzeń wypełniają dźwięki dochodzące z gospodarstw, domów i warsztatów. W jednym z nich, przez ostatnie siedem miesięcy, Krzysztof Rospondek – muzyk i tradycjonalista, przekazywał wiedzę dotyczącą budowy regionalnych instrumentów ludowych.
U Mistrza w warsztacie…
Od ponad dwudziestu lat Krzysztof Rospondek wytwarza instrumenty ludowe, od prostych stalek, po unikatowe dla regonu kaliskiego basy. Choć w swoim fachu jest uznawany za mistrza, jak sam twierdzi, nadal odkrywa nowe tajemnice kryjące się w ludowej tradycji muzycznej. I uwielbia się nimi dzielić…
Głównym celem realizowanego projektu była ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego wielkopolskich tradycji muzycznych poprzez organizację warsztatów budowy basów kaliskich, bębnów osznurowanych, bębnów obręczowych i stalki. Projekt realizowany pod patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego został bardzo pozytywnie oceniony i od samego początku objęty wsparciem Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. Uczestnikami zajęć były osoby reprezentujące trzy pokolenia wiekowe, które pielęgnowały tradycje budowy i gry na regionalnych instrumentach, jednocześnie zdobywając wiedzę dotyczącą kultury regionu południowej Wielkopolski. Heble, dłuta, piły i pobijaki dzierżyli uczniowie: Karina Zawadzka, Piotr Kulka, Jakub Sławiński i Cezary Bednarczyk, którzy zdobyli i poszerzyli swoją wiedzę z zakresu budowy instrumentów z regionu kaliskiego. Warto podkreślić, że mistrz Krzysztof Rospondek, przekazywał nie tylko wiedzę na temat zadania realizowanego w projekcie, ale zadbał także o wykształcenie umiejętności poprawnego prowadzenia warsztatu, planowania i nadzorowania pracy oraz poszukiwania nowych źródeł wiedzy – zarówno muzycznych jak i technicznych.
Instrumenty stworzone przez uczniów pod czujnym okiem Mistrza zabrzmiały podczas spotkania podsumowującego projekt w siedzibie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. Uczestnicy spotkania mogli porozmawiać z twórcami instrumentów, wymienić spostrzeżenia, obejrzeć wystawę fotografii prezentującą wszystkie etapy wytwarzania instrumentów: od heblowania listew, garbowania skóry, przez naciąganie membran, odkuwanie brzękadeł po rzeźbienie basów i olejowanie drewna. Zaprezentowany został także film z warsztatów, opowiadający o realizowanym projekcie, a także samym Mistrzu.
Basy kaliskie obok bębnów, osznurowanego i obręczowego, to instrumenty unikatowe i charakterystyczne dla południowej i południowo-wschodniej Wielkopolski. Popularne dawniej podczas wesel i biesiad, w knajpach i wiejskich podwórzach, dziś stały się głównie elementem lokalnego folkloru. Dzięki projektom takim jak „Mistrz Tradycji – Kaliskie brzmienia bębnów i basów”, świadomość lokalnej tożsamości kulturowej nie zaginie, zyskując szansę na dalsze trawnie, a być może, i rozkwit.
Paweł Zawadzki, WBPiCAK
