Wielkopolska kultura strojów tradycyjnych na czerwonym dywanie
Strój ludowy w Wielkopolsce to jeden z najefektowniejszych elementów kultury wsi.
Swoim przepychem podkreślał wagę uroczystości związanych zarówno z porządkiem kalendarza obrzędowego i kościelnego, jak i osobistych wydarzeń w życiu pojedynczego mieszkańca wsi. Świadczył o przynależności do określonej grupy społecznej i był wyrazem stanu posiadania. Największy rozwój wielkopolskich strojów ludowych miał miejsce w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku. Było to związane między innymi z uwłaszczeniem chłopów i z ich przejściem z gospodarki samowystarczalnej do towarowej
oraz intensywnym rozwojem przemysłu.
Strój miał za zadanie podkreślić dziedzictwo subregionu, tradycje kulturowe, a także wyrażać dumę z pochodzenia. Jego wygląd był uzależniony od wielu czynników m.in.: subregionu, miasta czy wsi którego dotyczył, historii, panujących stosunków społeczno-gospodarczych, statusu socjalnego, małżeńskiego lub religijnego.
Funkcja wielkopolskiego stroju ludowego zmieniła się w okresie międzywojennym, a przede wszystkim po drugiej wojnie światowej. Przestał już być powszechnie noszoną odzieżą, a zaczął pełnić rolę reprezentacyjnego kostiumu. Przyczynami, z powodu których strój ludowy zaczął zanikać (bez względu na część regionu), były przede wszystkim przemiany społeczne postępujące wraz z rozwojem przemysłu i migracją w celach zarobkowych do miast. Stopniowo zaczęły zanikać także tradycyjne metody związane z wytwórstwem materiałów, z których dawniej na wsiach wykonywano ubrania, zaczęto wykorzystywać materiały fabryczne. Z miasta zaczęto czerpać inspiracje, związane także z ówczesną modą. Po upadku Cepelii, która zrzeszała i otaczała opieką wielu twórców ludowych, nastąpił zanik procesu wytwarzania tej pięknej garderoby, a nowo powstające obecnie ubiory w większości regionów często odbiegają od autentycznych wzorców.
Świadomość o wyglądzie strojów wielkopolskich jest raczej nikła (nawet wśród starszych pokoleń Wielkopolan). Te, które najbardziej kojarzyć się mogą z naszym regionem, pozostają związane z obszarami zachodniej części Wielkopolski. Wśród nich wymienić należy: strój bamberski, szamotulski i biskupiański.
Chcąc ocalić od zapomnienia i rozpowszechnić wielkopolski tradycje zrodził się pomysł ukazania bogactwa i różnorodności strojów wielkopolskich „na czerwionym dywanie”. Dzięki współpracy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu oraz organizatorów VIII Ogólnopolskiego Turnieju Tańców Polskich we Wronkach, Piotr Kulka autor wystawy, zgromadził 31 strojów z różnych subregionów Wielkopolski, będących współcześnie znanymi nam formami odświętnego ubioru wiejskiego. Stanowią one końcowy efekt wielopokoleniowych przemian, którym strój podlegał. Ostateczny ich wygląd dla większości subregionów ukształtował się w pierwszej połowie XX w i jako strój odświętny zakładany był wyłącznie na szczególne okazje jak chociażby: niedzielne uczestnictwo we mszy, wyjazd do miasta czy na obchody świąt uroczystości rodzinnych i kościelnych. Podczas wystawy licznie zgromadzeni widzowie obejrzeć mogli stroje Bambrów Poznańskich, szamotulskie, biskupiańskie, dąbrowieckie, przyprostyńskie, raszkowskie, golińskie, krajeńskie, pałuckie, bukówieckie, ziemi kaliskiej, wiejskie poznańskie, hazackie oraz ołobockie.
Kontynuacją działań rozpoczętych we Wronkach będzie organizowana w przyszłym roku wystawa zdjęć promujących bogactwo wielkopolskiego stroju w siedzibie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.
PK
