Pastorałka to niewielka pod względem rozmiarów kolęda, której główny motyw stanowi składanie przez pasterzy hołdu Dzieciątku.Szczególnie znamienny dla pastorałek był wysoce emocjonalny charakter i lokalny koloryt. W pastorałkach “żyła bowiem cała polska wieś” wraz ze swymi zwyczajami, obrzędami, instrumentami, a także sposobem mówienia. Ich skoczne melodie, nasycone rubasznym humorem, swą rytmiką nawiązują do polskich tańców ludowych: najczęściej mazurów i krakowiaków, a w przypadku tradycji wielkopolskiej-wiwatów. Betlejemska “kapela” pełna była także instrumentów charakterystycznych dla poszczególnych regionów Polski. Stąd też zamiast skromnych pastuszych fujarek pojawiają się skrzypce, viole, regały, multanki, klarnety, maryna, a także charakterystyczne dla Wielkopolski – “duda” i “kozieł”, które nieodłącznie towarzyszą tutejszym obrzędom i jasełkom.
Liczne pastorałki ze względu na swą spontaniczność, ludową prostotę, lokalną gwarę i znane melodie, w przeciwieństwie do twórczości bardziej profesjonalnej, zachowały się w tradycji ustnej i funkcjonują do dziś. Przekazywane z pokolenia na pokolenie były tym bardziej bliskie, bo “swoje”. W sposób najbardziej osobisty opowiadały o cudzie Narodzin, który co roku odnawiał się w każdej polskiej wsi. Z biegiem czasu kolędy, a w szczególności pastorałki na stałe zagościły w ludowym repertuarze stając się nierozłączną częścią polskiego folkloru.
Na płycie wydanej przez Zespół Folklorystyczny “Cepelia-Poznań” znajdziecie Państwo pastorałki z różnych regionów Polski m.in.: wielkopolskie, krakowskie, warmińsko-mazurskie, śląskie, spiskie oraz wiele wiele innych, wszystkie wyszukane i opracowane przez Stanisława Horbika.

Źródła, z których zaczerpnięto materiał do opracowania pastorałek:
Jerzy Bartmiński “Polskie Kolędy Ludowe”
Jan Kaszycki “Kantyczki”
Oskar Kolberg “Księstwo Poznańskie”
Ks. Michał Marcin Mioduszewski “Pastorałki”
Ks. Jan Siedlecki “Śpiewnik Kościelny”
Jadwiga Sobieska “Ze studiów nad folklorem muzycznym Wielkopolski”
Słowa do pastorałek spiskich (11,12,13) – Maria Pietraszek-Wnęk
Tytuły pastorałek, które znalazły się na płycie: