Plon niesiemy, plon

Dożynki ludowe Święto Plonów od lat związane są z obrzędami dziękczynnymi za ukończenie żniw i prac polowych. Główny rozkwit tego zwyczaju przypada na XVI wiek, kiedy to dożynki zagościły na dworach majątków ziemskich. Oczywiście zwyczaj ten praktykowany był o wiele wcześnie określany jako wyżynek, obrzynki, wieniec czy wieńcowe, a był on prawdopodobnie związany pierwotnym kultem roślin i drzew, a następnie z pierwotnym rolnictwem.

Choć już w innej formie dożynki, które przetrwały do dnia dzisiejszego są Świętem wszystkich rolników, a obchodzone na przełomie sierpnia, września zawitały w wielu wsiach Polski.

W 2024 roku Zespół Folklorystyczny „Wielkopolanie” uczestniczył w Powiatowo-Gminnych Dożynkach w Dalewie oraz w Powiatowo-Gminnych w Lipińcu. Tam właśnie w kościołach parafialnych odbyło się tradycyjne święcenie wieńców dożynkowych oraz obrzędowego chleba wypieczonego z tegorocznego ziarna.

Wieńce, w tradycji niesione po zbiorach gospodarzowi, które oprócz roślin zbożowych zawierały kwiaty polne, wstążki, a niekiedy warzywa i owoce zakończone były wyplecionymi koronami, krzyżami czy hostiami. To one, jak i chleb, stawały się symbolem tegorocznych żniw, wykorzystywanym podczas obrzędów dożynkowych wykonywanych przez Zespół „Wielkopolanie”.

„Plon niesiemy, plon…” śpiewali tancerze ubrani w tradycyjne wielkopolskie stroje z okolic: Krobi i Domachowa oraz Szamotuł. Ponad czterdziestu wykonawców przybliżyło licznie zgromadzonej publiczności wielkopolskie tradycje i zwyczaje letnio-jesienne. Na scenie wraz z „Wielkopolanami” mieli okazję również zatańczyć starostowie, którzy następnie zgodnie z tradycją przekazywali tegoroczny bochen chleba burmistrzowi miasta. To oni wychodzili do zgromadzonych ludzi, biesiadników, dzieląc się otrzymanym chlebem (zwyczaj ten wprowadzono w latach 80-tych).

Po uroczystych obrzędach Zespół Folklorystyczny „Wielkopolanie” zaprezentował się podczas koncertu prezentując tańce i przyśpiewki z różnych regionów Polski. Oprócz rodzimego, wielkopolskiego folkloru „Wielkopolanie” ukazali tańce i przyśpiewki Beskidu Śląskiego, Krakowiaków Wschodnich  oraz ziemi spiskiej. Barwa kolorów na scenie, dynamika i żywiołowość tancerzy oklaskiwana była przez licznie zgromadzoną widownię.

Święta Plonów obchodzone, nie tylko w Polsce ale również i innych państwach Europy, choć w innej niż tradycyjnej formie na stałe wpisały się w kalendarz świąt letnio-jesiennych. Jest to największe i najważniejsze w roku święto poświęcone zbiorom plonów, będące zwieńczeniem całorocznej pracy rolników.

PK