M: Tomasz Śliwa
Tomasz Śliwa (23 września 1892 – 30 sierpnia 1976) był wybitnym muzykantem, koźlarzem oraz budowniczym instrumentów ludowych, związanym z regionem wielkopolskim. Urodził się w Perzynach koło Zbąszynia w rodzinie chłopskiej o bogatych tradycjach muzyczno-artystycznych. Przez całe życie mieszkał w Chrośnicy i Zbąszyniu, gdzie swoją działalnością muzyczną i pedagogiczną wpisał się na stałe w historię polskiego folkloru.
Już w młodości wykazywał niezwykły talent muzyczny, grając na skrzypcach, mazankach, sierszeńkach, kozłach i innych instrumentach. Mając 18 lat, rozpoczął występy w kapelach ludowych, uczestnicząc w weselach, zabawach i dożynkach. Z czasem stał się jednym z najbardziej cenionych wykonawców i budowniczych instrumentów ludowych w Wielkopolsce. W latach 50. XX wieku odegrał kluczową rolę w reintrodukcji mazanek – trzystrunowych skrzypiec małych rozmiarów. Specjalnie dla uczniów Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Stanisława Moniuszki w Zbąszyniu, której był długoletnim nauczycielem, zbudował liczne instrumenty, w tym szerszeńki i mazanki. Jego mazanki, odwołujące się do dawnych wzorców, stały się punktem wyjścia dla ich współczesnych rekonstrukcji.
Od powstania Ogniska Muzycznego w 1950 roku, a później Państwowej Szkoły Muzycznej w Zbąszyniu, Tomasz Śliwa aktywnie wychowywał kolejne pokolenia muzyków ludowych. Po przejściu na emeryturę w 1969 roku, jego dziedzictwo kontynuowali wychowankowie, w tym Henryk Skotarczyk, który wraz z synem Jarosławem kierował klasą instrumentów. Śliwa ze swoim zespołem dudziarzy już w okresie międzywojennym reprezentował region na licznych uroczystościach państwowych, głównie w Poznaniu. W latach 60. i 70. jego działalność koncertowa i wystawiennicza była niezwykle intensywna. Uczestniczył w Konfrontacjach Kapel Dudziarskich, Biesiadach Koźlarskich oraz festiwalach folklorystycznych w całej Polsce i za granicą.
Instrumenty stworzone przez Tomasza Śliwę – kozły, sierszeńki i mazanki – stały się symbolem muzycznego dziedzictwa Wielkopolski. Jego prace znajdują się w wielu muzeach, w tym w Muzeum Regionalnym w Zbąszyniu, Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu i Szydłowcu, a także w kolekcjach zagranicznych. Za swoje zasługi na rzecz kultury ludowej Tomasz Śliwa otrzymał liczne nagrody, medale i odznaczenia państwowe oraz regionalne. Jego życie i praca pozostają świadectwem miłości do tradycji i oddania muzyce ludowej.
Paweł Zawadzki
Zrealizowano przy pomocy środków budżetu Województwa Wielkopolskiego.
Zdjęcia pochodzą ze strony: www.muzyka.tres.org.pl